Autoput, kao put najvišeg ranga posmatrajući tehničke karakteristike, inteligentne transportne sisteme za upravljanje saobraćajem, signalizaciju i bezbjedonosnu opremu puta, predstavlja najbezbjedniju kategoriju puta, kazao je u razgovoru za CdM predsjednik grupacije za prevoz putnika i tereta u drumskom saobracaju u Privrednoj Komori Crne Gore dr Veselin Salamadijadipl.ing. saobraćaja. Sagovornik CdM-a naglašava da će izgradnja auto – puta značajno smanjiti vrijeme putovanja, pa će se od Podgorice do Kolašina umjesto dosadašnjih sat i po, trebati oko 30 do 40 minuta, što će sigurno smanjiti i troškove. Između ostalog Salamadija ne krije i da postoje problemi u drumskom saobraćaju jer posljednjih godina sve više vozača zaposlenje traži u zemljama EU. Ipak, ističe da je resorno Ministarstvo donekle ublažilo problem.
Put je jedan od faktora bezbjednosti saobraćaja. Na pitanje kako će po njegovom mišljenju izgradnja prvih kilometara autoputa u Crnoj Gori uticati na stanje bezbjednosti odvijanja saobraćaja posebno ako se ima u vidu teren kroz koji prolazi autoput Salamadija ne istakao da je pitanje bezbjednosti saobraćaja na putevima je veoma kompleksno, u smislu uticaja više faktora koji utiču na nivo bezbjednosti.
“Put, kao jedan od faktora bezbjednosti saobraćaja je veoma bitan u ukupnom uticaju svih faktora na bezbjednost saobraćaja. Ukoliko imamo u vidu činjenicu da je u prošloj godini na crnogorskim putevima u saobraćajnim nezgodama smrtno stradalo 48 osoba, iako je stanje po pitanju bezbjednosti saobraćaja na putevima u Crnoj Gori posljednih godina unaprijeđeno, podatak da na 100000 stanovnika imamo 7,7 poginulih, svrstava Crnu Goru u red država Evripske unije koje se po pitanju bezbjednosti saobraćaja na putevima nalaze u sredini, tj. postoji značajna prostor za unapređenje u ovoj oblasti”, istakao je on.
Prema njegovim riječima kvalitetni i bezbjedni putevi su jedan od načina da se to stanje unaprijedi.
“Autoput, kao put najvišeg ranga posmatrajući tehničke karakteristike, inteligentne transportne sisteme za upravljanje saobraćajem, signalizaciju i bezbjedonosnu opremu puta, predstavlja najbezbjedniju kategoriju puta. A ako znamo da ova dionica autoputa Bar-Boljare, tj. dionica Smokovac – Mateševo predstavlja alternativni putni pravac putu Podgorica-Kolašin (kanjon Platije), to više potvrđuje neophodnost njegove izgradnje”, rekao je Salamadija.
Ponekad je, kako kaže sagovornik CdM-a, bezbjednost saobraćaja na putevima najlakše posmatrati kroz finansijsku prizmu, odnosno troškove koje saobraćajne nezgode sa materijalnom štetom, povrijeđenim ili smrtno stradalim uzrokuju jednom društvu.
“Ti troškovi su veoma veliki, npr. ako uzmemo u obzir da je prosjek starosti ljudi koji stradaju u svijetu u saobraćaju 23 godine, i sada ako posmatramo slučaj da je osoba koja je stradala mogla 40 godina stvarati i privređivati, uplaćivati u penzioni fond, socijalni fond, zdravstveni fond, vraćati državi ono što je država uložila u njegovo školovanje, pa ako uzmemo troškove uviđaja poslije nezgode, zatvaranje puta pri čemu nekoliko sati stotine, možda i hiljade ljudi čeka da se saobraćaj pusti, dolazimo do iznosa od oko 400.000 eura po jednom smrtno stradalom licu. Podsjetiću crnogorsku javnost da je 2013. godine na putnom pravcu Kolašin-Podgorica, samo u jednoj saobraćajnoj nezgodi stradalo 19 osoba. Iako i jedno smrtno stradalo lice nema cijenu, složićemo se da su ovi troškovi više nego visoki pa je neophodno imati u vidu i ove podatke kada se razgovara o isplativosti i potrebi izgradnje autoputaSodao je on.
Očekuje se da izgradnja autoputa podstakne privlačenje kako putničkih tako i teretnih saobraćajnih tokova. Odgovarajući na pitanje koje to komparativne prednosti omogućava upotreba autoputa u odnosnu na postojeću putnu mrežu kada se govori o putničkom i teretnom saobraćaju Salamadija napominje da kao neko ko je dugo godina prisutan u oblasti prevoza putnika i tereta i upoznat sa svim problemima sa kojima se susreću crnogorski prevoznici može izraziti veliko zadovoljstvo što se država Crna Gora odlučila na realizaciju projekta izgradnje autoputa Bar-Boljare.
“Ne ulazeći u to da obustave saobraćaja (iz raznih razloga) na postojećem putnom pravcu Podgorica-Kolašin stvaraju dodatne troškove prevoznicima i remete cijelokupni plan i organizaciju prevoza, samo činjenica da će ova dionica autoputa značajno smanjiti vrijeme putovanja između Podgorice i Kolašina sa sadašnjih sat i 30 minuta na 30-40 minuta pa samim tim i troškove putovanja, govori sama za sebe”, istakao je on.
Prema njegovim riječima svjesni su činjenice da je najveći obim turističkih posjeta iz Srbije i da je dolazak turista prevashodno drumskim putem, što putničkim vozilima što autobusima.
“U toku ljetnje turističke sezone broj redovnih i turističkih polazaka između Crne Gore i Srbije na dnevnom nivou iznosi više od 100 polazaka što se nerijetko obavlja sa više stotina autobusa. Sa druge strane imamo veliku zastupljenost teretnog prevoza između Crne Gore i Republike Srbije, odnosno direktan uticaj na razvoj luke Bar. Izgradnjom ove dionice autoputa na teritriji Crne Gore, kao i skoro puštanje u saobraćaj dionice Surčin – Čačak na teritoriji Srbije usloviće da se postojeći prevoz putnika i tereta u drumskom saobraćaju odvija na kvalitetniji, komforniji, pouzdaniji i bezbjedniji način i sigurno će privući nove putničke i teretne saobraćajne tokove”, smatra Salamadija.
Ono što je prevoznicima bitno jeste kontinuitet, pa informacije koje dobijaju od kolega iz Srbije i opredjeljenje vlada Crne Gore i Srbije da se nastavi sa izgradnjom cjelokupne trase autoputa Podgorica-Beograd, značajno ohrabruje crnogorske prevoznike što će kroz konkurentnost crnogorskih prevoznika na međunarodnom transportnom tržištu imati pozitivne efekte na ukupnu privredu i razvoj Crne Gore.
Nedostaje profesionalnih vozača
Salamadija s ponosom ističe da Crna Gora ima veoma bogatu tradiciju prevoza putnika i tereta.
“Crnogorska autotransportna preduzeća i vozači bili su veoma poznati i priznati na tržištu bivše države i država Evrope. Posljednjih 20 godine prisutan je nedostatak profesionalnih vozača. Transportnom politikom Ministarstva saobraćaja i pomorstva taj problem je djelimično prevaziđen. Međutim posljednijh par godina prisutan je trend odlaska vozača u države EU, i dolazimo u situaciju da na domaćem tržištu imamo sve manji broj vozača sa C i D kategorijom vozačke dozvole. Nažalost, ovakav trend je prisutan i u državama u okruženju kao i u ponekim državama EU”, napomenuo je on.
Prilikom organizacije prevoza putnika ili tereta, mora se voditi računa o više uslova i ograničenja.
“Posmatrajući samo propise o bezbjednosti saobraćaja na putevima i propise o vremenu vožnje, pauzama i odmoru vozača, svako ograničenje, u ovom slučaju putna infrastruktura, utiče na otežano planiranje i realizaciju transportnog procesa. Izgradnjom i puštanjem u saobraćaj dionice Smokovac-Mateševo na našoj teritoriji, kao i dionice Surčin-Čačak na teritoriji Republike Srbije već naredne godine vrijeme putovanja između Podgorice i Beograda će iznositi manje od sedan sati. Izgradnjom cijele dionice od Podgorice do Beograda i uvođenjem jedinstvenog graničnog prelaza sa olakšanim graničnim i carinskim procedurama, za očekivati je da će se unutar dozvoljenog vremena vožnje jednog vozača što iznosi devet sati, moći iz Crne Gore obaviti prevoz putnika ili tereta u bilo koju državu Centralne Evrope”, kaže u razgovoru za CdM Salamadija.
On zaključuje da je sa gledišta prevoznika i vozača za unapređenje transportne usluge i cjelokupnog razvoja privrede, Crnoj Gori neophodna kavalitetna putna infrastruktura, pod tim misli i na drumsku, željezničku, vazdušnu i pomorsku.
izvor: CdM
